GALERIANKI

Ostatnim filmem z maratonu, jaki zafundowałem sobie podczas ubiegłego tygodnia, były “Galerianki”.

Dawno żaden film nie wprawił mnie w tak przygnębiający nastrój, jak ten właśnie. Do tej pory żyłem w jakimś innym, wyidealizowanym świecie. Owszem, słyszało się tu i ówdzie narzekania na „dzisiejszą młodzież”, lecz jest to zawołanie równie stare jak i pewien zawód, którym parają się panie nazbyt wyluzowanych obyczajów. Jak świat światem, zawsze starsze pokolenie narzekało na młodzież, co bynajmniej nie przeszkadzało ludzkiemu rodzajowi rozwijać z sukcesem swojej cywilizacji. Z przymrużeniem oka traktowałem więc opowieści cioci, która przejechawszy kilka przystanków tramwajem z oburzeniem opowiadała o „dziewuchach, które w tym tramwaju gotowe niemal na siłę chłopakom dobrac się do rozporka”. Oczywiście bez żadnego skrępowania, a wręcz głośnym zachowaniem zwracając na siebie uwagę pasażerów. Uważałem to jednak, za jeszcze jeden przykład niezrozumienia pokoleń.

No cóż, może i ja przestałem już rozumieć młodych ludzi, jeśli wygladają tak, jak „Galeriankach"? Mimo wielu dyskusji jakie przeprowadziłem,  z których większość kończyła się konkluzją, że tak właśnie wygląda rzeczywistość, ciągle nie mogę w to uwierzyć. Ciągle mam nadzieję, że to jednak wąski, bardzo wąski, chociąż nie mniej szokujący margines.

Już sam początek wbija człowieka w fotel i poraża. Scena podczas której jedna z głównych bohaterek, Milena opowiada o zerwaniu ze swoim dotychczasowym, hm… właściwie nie wiadomo kim. Sponsorem jak to się eufemistycznie nazywa, lecz w opowieści traktowanym jako ktoś w rodzaju partnera. Milena wykłada tam kilka oczywistych dla niej prawd życiowych, a robi to językiem tak kwiecistym i różnorodnym, że nie powstydziłby się może i sam Mickiewicz, gdyby nie fakt, że dziewięćdziesiąt procent tego słownictwa pochodzi z rynsztoka. Rzyga więc to dziewczę na lewo i prawo kurwami, chujami, pizdami i co tam jeszcze jej slina na język przyniesie. Ciekawe, że z jednej strony dbająca do perfekcji o ciuchy i kosmetyki, ne widzi i nie czuje, że sama robi ze swojej buzi kloakę. Na nic szminki, cienie, perfumy i biżuteria gdy z daleka czuć rynsztok. Zapewne nigdy nie byłaby w stanie zaakceptować sytuacji, w której mówiłaby językiem czystym i bogatym, a cała była uwalana jakimś błotem pomiesznym z gnojem, z którego biłby smród na kilometr. A przecież to podobna sytuacja, tyle że w odwrotnych proporcjach.

Nie język jest jednak w tym filmie istony. Owszem, dodaje pikanterii, uszy więdną od realizmu, lecz to samo (chociaż mniej prawdziwie) możnaby opowiedzieć zgodnie z kanonami akademickimi, a kac moralny wcale nie byłby mniejszy.

Do jednego z warszawskich gimnazjów dołacza Ala, dziewczyna, której rodzina sprowadziła się do stolicy z Grudziądza. Piękna, wrażliwa, dobra uczennica, która jednak nie potrafi odnaleźć się w nowym świecie.

Ali imponuje Milena. Milena ma najmodniejsze ciuchy, jest pewna siebie, wszystko wie o życiu i z tego życia korzysta sama zapewniając sobie utrzymanie na poziomie, podczas gdy ona nawet komórkę ma przedpotopową, otrzymaną od wujka  dzięki temu, że zapewne zrealizował swoje prawo do zakupu nowszego modelu. Dziewczyna zrobi wszystko by zdobyć przyjaźń Mileny, co dla takiej cichej myszki nie jest sprawą łatwą. Milena przyjmuje ją do paczki, ale na twardych warunkach, bo przecież musi wyprowadzić ją na ludzi. Tłumaczy więc, że „jak dziewczyna jest ładna, to musi swe atuty wykorzystać”. Obiecuje wprowadzić w „wielki świat” galerii handlowych i znaleźć sponsora, który jak dobrze pójdzie, to i nową komórkę jej kupi.

Warunek jest między innymi taki, że dziewczyna powinna się zadawać z prawdziwymi mężczynami, a nie dzieciakami. Dlatego rodzące się uczucie między nią a Michałem, kolegą z klasy musi przejść wiele prób. Przede wszystkim musi uzyskać akceptację Mileny. Ala musi wybierać, lawirowac między chłopakiem a przyjaciółką.

Seks w tym filmie (a raczej w opisywanej przez niego rzeczywistości) jest czynnością równie prozaiczną jak na przykład rozmawianie przez telefon, albo kasowanie biletu w tramwaju. Ot, jedna z wielu czynności. Trudno nawet powiedzieć czy przyjemna, czy nie. Jest taka scena, kiedy dziewczyny jadą autobusem i zastanawiają się czy seks z kimś, kogo się kocha może być przyjemny? Prostytucja dorosłych kobiet może dlatego między innymi nie budzi aż takich emocji. To, pomijając jakieś kryminalne przypadki, w większości jest decyzja kobiet, które mają za sobą pierwszą miłość, zaznały chociaż odrobinę przyjemności jaką daje cielesny kontakt z kimś kogo się kocha, albo w najgorszym wypadku lubi. Z rozmaitych powodów decydują się ową okazjonalną przyjemność zamienić na codzienną pracę. Te gimnazjalistki nawet nie wiedzą dokładnie jak to jest. To tak jakby uczyć kogoś pływać wrzucając od razu do głębokiego basenu i niech sobie radzi.

Chyba największe na mnie wrażenie zrobił kontrast dwóch scen. W pierwszej Ala z Michałem siedzą na kanapie. Chłopak pod wpływem chwili całuje ją. Ona się uśmiecha. Podoba się jej to. Chłopak sięga dalej lecz dziewczyna zaczyna się śmiać, bo ma łaskotki. Próbuje łaskotać jego. Pięknie zagrana scena pokazująca przekroczenie progu odzielającego dzieciństwo od młodości. Jeszcze są tacy niezdarni, uczą się dopiero, ale spontaniczni, niewinni i czyści. Tak opisywali w swoich erotykach narodziny namiętności najwięksi poeci.

Niedługo potem ogladamy tę samą dziewczynę po akcie kopulacji (bo przecież nie „kochania się”) z mężczyzną, którego widziała pierwszy raz. Pierwszy raz widziała jego i pierwszy raz poszła z kimś do łóżka w ogóle. Facet wsuwa jej do torebki pięćdziesiąt złotych i zabawa skończona. Milena tłumaczy potem Ali, że skoro odbyło się to w domu, a nie gdzieś w samochodzie albo na klatce schodowej, to znaczy, że świetnie trafiła. Dziewczyna odniosła sukces!

Rzeczywiście pierwszy raz jest najtrudniejszy. Potem już leci… Ala po swojej inicjacji gotowa jest biec do klubów, do galerii. Już gotowa jest z każdym iść do toalety, by tam w kabinie „zrobić loda”. Już ją stać na wypasioną komórkę. Zmienia też swój image. Bransoletki, które sama wyplatała wędrują na śmietnik. Ma już „normalną” biżuterię. Ciuchy też ma już „odlotowe’, prowokujące mężczyzn. I tylko trudno oprzeć się wrażeniu, że to juz nie jest ta piękna dziewczyna z początku filmu, której niezwykłym atutem była naturalna, młodzieńcza uroda.

Kiedy patrzyłem na nią, przypominało mi się moje liceum i zakaz malowania się. Oczywiście jak każdy zakaz, także i ten nie był mile widziany, lecz ile dziewczyn mogło dzięki temu w pełni rozkwitać ku radości męskiej połowy świata, zanim każda z nich w końcu sięgnęła po pudry, szminki i kredki? Poczekajcie – chiałoby się krzyknąć gimnazjalistkom – jeszcze zdążycie się namalować, a póki co korzystajcie z tego, że jesteście świeże i piękne nawet o czwartej nad ranem.

Łatwo to pisać. Szkoła tymczasem to prawdziwy ring. Tam toczy się codzienna walka o przetrwanie, o pozycję w grupie, o akceptację. W żadnym okresie życia akceptacja rówieśniów nie jest dla człowieka tak ważna jak wtedy. W żadnym okresie życia człowiek nie jest zarazem tak ubezwłasnowolniony jak w dzieciństwie i wczesnej młodości. Nie może sobie wybrać szkoły, nie ma wpływu na kondycję finansową swojej rodziny, a zarazem wystawiony jest na bezlistosną krytykę grupy, gdy odbiega od utartych schematów. Odpowiedzialność za słowa przychodzi dopiero z wiekiem, z dojrzałością. Empatii również trzeba się nauczyć, więc póki co padają bezsensowne ciosy na oślep, byle tylko samemu nie stac się klasową ofermą, by pokazać, że jest się bardziej cool niż inni. Kto przetrwa i zachowa dystans, wyjdzie na ludzi. Kto się zatraci w tej dziwacznej walce, pogubi się i w dorosłym życiu. A najsłabsi mogą nieprzetrwac w ogóle.

Szczecin, 01.11.2009;  01:10 LT

Komentarze